Kullandırılan Fon Riski

Risk Yönetimi Merkezi tarafından, Banka’nın fon kullandırım riskine ilişkin verilerin saklanması, sınıflandırılması, risklerin ölçülmesi, analiz edilmesinin yanında fon kullandırım politikaları ile risk iştahı yapısı kapsamında belirlenmiş olan limit ve kriterlere uyumun izlenmesi, risk ölçüm, analiz ve izleme sonuçlarının Üst Yönetime düzenli olarak raporlanması faaliyetleri gerçekleştirilmektedir. Yasal mevzuat ve buna uyumlu olarak fon kullandırım politikaları kapsamında belirlenmiş olan ürün, müşteri, sektör ve ülke limitlerine uyum ve yoğunlaşma oranları izlenmektedir.

Kullandırılan fon riski, “Bankaların Sermaye Yeterliliğinin Ölçülmesine ve Değerlendirilmesine İlişkin Yönetmelik” kapsamında belirtilen “Standart Yaklaşım” ile ölçülmektedir.

KOBİ, Ticari ve Kurumsal fon kullandırımlarının risk ölçüm ve derecelendirilmesi amacıyla sektör ve uluslararası standartlara uygun ve portföye özel olarak istatistiki yöntemler kullanılarak geliştirilen rating modelleri kullanılmaktadır. Rating modelleri ile birlikte müşteri rating notlarının yanı sıra PD (Temerrüt Olasılığı) değerleri de üretilmektedir. Üretilen rating notları ve PD değerleri kredi kararları ve çalışma şartlarının belirlenmesinde aktif olarak kullanılmaktadır.

İşletme, KOBİ, Ticari ve Kurumsal fon kullandırımlarının risk ölçüm ve derecelendirilmesinde ayrıca “Hedef Kitle ve Risk Kabul Kriterleri” uygulanmaktadır. Hedef Kitle belirlenmesi kapsamında müşterilerin bankamızdaki kredi derecelendirme notları, temel finansal oranlara (borçluluk vb.) olan uyumları, geçmiş ödeme performansı, faaliyet gösterdiği sektörlerin risk düzeyi, Kredi Kayıt Bürosu ve Risk Merkezi sistemlerinden sağlanan veriler değerlendirilerek müşteri seçimi yapılmaktadır. Risk Kabul Kriterleri kapsamında ise kredi limiti sınırları ve teminat yapıları belirlenmektedir.

Bireysel Finansman Desteği, Kredi Kartları ve İşletme segmenti için risk derecelendirmesi, banka portföyüne özel olarak ve istatistiki yöntemler kullanılarak geliştirilen skorlama modelleri aracılığıyla yapılmaktadır. Ürün gruplarına ve müşteri büyüklüklerine göre farklı modeller kullanılmakta olup, bu sayede her grup için en etkin risk ölçüm ve derecelendirmesi yapılabilmektedir. Skorlama modelleri ile birlikte skorların yanı sıra PD (Temerrüt Olasılığı) değerleri de üretilmektedir. Modeller tarafından üretilen risk dereceleri kullanılarak müşteriler risk profillerine göre ayrıştırılmakta ve bu profiller doğrultusunda kredi kararları ve çalışma şartları belirlenmektedir.

Kullandırılan fon riskinin sağlıklı ve etkin bir şekilde ölçülebilmesi amacıyla Bireysel Finansman Desteği, Kredi Kartları ve İşletme Segmenti için derecelendirme modellerinin, politika ve iş kurallarının sistemsel olarak yönetildiği, karar destek sistemleri kullanılmaktadır. Bu sistemler kapsamında müşterilerin risk derecelendirmesi ile birlikte ödeme gücü hesaplamaları da yapılarak kullandırılabilecek fon tutarları ve kredi kartı limitleri sistemsel olarak uygulanan politikalar ile belirlenebilmektedir. Bu altyapı sayesinde kredi politika ve iş kuralları etkin bir biçimde izlenmekte ve düzenli olarak geliştirilmektedir.

Yakın izleme ve tahsili gecikmiş alacaklar ile olumsuz seyir izleyen fon kullandırım portföylerine ilişkin analizler yapılarak, piyasa, sektör, müşteri, ürün ve banka içi uygulama süreçlerine ait belirlenen risk unsurları için risk azaltıcı tedbirlerin alınması yönünde Yönetim Kurulu, Denetim Komitesi ve Üst Düzey Yönetime önerilerde bulunulmaktadır.

Ayrıca yeni ürünlerin, Banka’nın fon kullandırım portföyüne ve finansal yapısına olası etkilerinin ölçülmesi suretiyle risk analizleri yapılmakta ve belirlenen risklerin azaltılmasına yönelik düzenleme ve değişiklik önerileri oluşturulmaktadır.

Kredi Riski Komitesi ile kredi riskinin daha etkin yönetilebilmesi için, kredi portföyünü, kredi riski taşıyan faaliyetleri ve ilişkili süreçleri uçtan uca izleyerek, yetkisi dahilinde iyileştirici ve risk azaltıcı aksiyonların karara bağlanması/tavsiye edilmesi ve takip edilmesi konularında değerlendirmeler yapılmaktadır.

2017 yılında fon kullandırımlarının risk ölçüm ve derecelendirmesi amacıyla kullanılan rating ve davranışsal skorlama modellerinin değişen piyasa koşulları ve portföy yapısı dikkate alınarak revize edilmesi önceliklendirilmiştir. Bununla birlikte, mevcut Hedef Kitle ve Risk Kabul Kriterleri’nin gözden geçirilmesi, organizasyonel değişiklikler ve kredi uygulama ve politikalarındaki geliştirme projeleri ile daha kaliteli kredi portföyü yapısı ve verimlilik artışı hedeflenmektedir. Ayrıca 2016 yılında uygulanmaya başlanan ve 2017 yılında da geliştirilecek olan risk bazlı fiyatlama uygulaması ile risk-getiri dengesinin daha etkin yönetimi ve banka karlılığının artması beklenmektedir.

Piyasa Riski

Piyasa riski, “Bankaların Sermaye Yeterliliğinin Ölçülmesine ve Değerlendirilmesine İlişkin Yönetmelik” kapsamında belirtilen “Standart Metot” ile ölçülmekte ve raporlanmaktadır.

Ayrıca, piyasa riski yönetimi kapsamında, Banka Yönetim Kurulu tarafından onaylanan risk limitlerine uyumun günlük, aylık ve yıllık olarak izlenmesi, kontrolü ve raporlanması Risk Yönetim Merkezi tarafından yapılmaktadır.

FI TM&RAC (Finansal Kuruluşlar Hedef Market&Risk Kabul Kriterleri) politikası kapsamında karşı taraf finansal kuruluşlara tahsis edilen limitlere uyum izlenmekte ve haftalık olarak raporlanmaktadır. Bununla beraber portföy içerisindeki rating ve risk grubu, limit türü bazında yoğunlaşmalar izlenmekte ve aylık olarak üst düzey yönetime raporlanmaktadır.

Banka, önemli seviyede yabancı para pozisyonu taşınmamasına yönelik ihtiyatlı bir politika yürütmektedir. Bu politika kapsamında Yönetim Kurulu tarafından belirlenmiş olan açık pozisyon limitine uyum günlük olarak Risk Yönetim Merkezi tarafından izlenmekte ve raporlanmaktadır.

Bunun yanında stres testleri ve senaryo analizleri kapsamında, piyasa riski faktörlerindeki değişimlerin ve piyasa volatilitesinin bankanın finansal durumuna etkisinin gözlemlenebilmesi ve olası risklerin azaltımı amacıyla stres testleri yapılmaktadır.

Bankada piyasa riskinin, risk faktörlerindeki oynaklığa duyarlı uluslararası standartlara uygun yöntemlerle ölçülmesi için bir ölçüm modelinin kurulumuna yönelik proje başlatılmıştır. Söz konusu proje ile 2017 yılı içerisinde Banka’nın piyasa riskine maruz değer (RMD) hesaplamasının efektif bir şekilde yapılması, geriye yönelik testlerin gerçekleştirilmesi, piyasa riskine yönelik senaryo analizleri ve stres testlerinin uygulanması ve yoğunlaşmaların izlenmesinin sistemsel olarak gerçekleştirilmesi hedeflenmektedir.

Likidite Riski

Bankada likidite riskinden korunmak amacıyla, fon kaynaklarını çeşitlendirme, daha uzun vadeli fon kaynağı temin etme ve varlık ile yükümlülükler arasında vade uyumunu sağlamaya yönelik stratejiler uygulanmaktadır. Likiditeye etkisi olan tüm bilanço kalemlerinin vade bazında ayrıştırılarak likidite durumu analiz edilmektedir. Ayrıca Aktif/Pasif Komitesi düzeyinde belirlenmiş likidite riski erken uyarıcı göstergeleri ile risk iştahı kapsamında yer alan likidite riskine ilişkin ölçüm ve değerlendirmeler aylık olarak Aktif/Pasif Komitesine sunulmaktadır.

Basel III prensipleri doğrultusunda “Likidite Karşılama Oranı” ve “Net İstikrarlı Fonlama Oranı” raporlamaları hazırlanmaktadır. Likidite Karşılama Oranı raporu ilgili yönetmelik gereği BDDK’ya raporlanmakta olup, Net İstikrarlı Fonlama Oranı raporu ise halihazırda bilgi amaçlı olarak hazırlanmaktadır.

Banka veya piyasa kaynaklı likidite sıkışıklığı olması halinde öncelik sırasıyla uygulanacak eylem ve alınacak önlemlerin yer aldığı Likidite Riski Yönetimi-Acil Eylem Planı oluşturulmuş olup, eylem planında yer alan aksiyonlara ilişkin rol ve sorumluluklar belirlenmiştir.

Operasyonel Risk

Operasyonel risk, “Bankaların Sermaye Yeterliliğinin Ölçülmesine ve Değerlendirilmesine İlişkin Yönetmelik” kapsamında belirtilen “Temel Gösterge Yöntemi” ile ölçülmekte ve raporlanmaktadır.

Operasyonel risk yönetiminde uluslararası bir yaklaşım kullanılması amacıyla Bankada, Basel standartlarına uygun bir risk dili (terminolojisi) benimsemiştir. Bu ortak risk dili, operasyonel riske ilişkin Banka genelinde tutarlı bir görüş ve iletişim sağlamaktadır. Operasyonel risk yönetiminde etkinliğin arttırılması amacıyla operasyonel risk ve kayıpları veri tabanının oluşturulması ve söz konusu verilerin sınıflandırılması, analiz edilmesi, değerlendirilmesi ve raporlanmasına yönelik yazılım kullanılmaktadır. Söz konusu yazılım aracılığı ile operasyonel kayıp veri tabanında yer alan kayıp verilerinin analizi sonucunda operasyonel kayıpların minimize edilmesine yönelik aksiyonların alınması sağlanmaktadır.

Banka’da, operasyonel risk uygulamalarının temel bir gereği olarak Risk Kontrol Öz Değerlendirmeleri (RKD) dönemsel olarak yapılmaktadır.

RKD ile operasyonel risklere açık iş süreçlerinin belirlenmesi ve süreç sahiplerinin belirlediği kontrollerin uygulanması ile bu risklerin etkilerinin sınırlanması amaçlanmaktadır. RKD çalışması yapılan Müdürlüklerde “Anahtar Risk Göstergeleri” tespit edilip, söz konusu risk noktalarına ilişkin eşik değerler belirlenmekte ve eşik değerlere uyumun periyodik izlemeleri gerçekleştirilmektedir.

Öte yandan “Operasyonel Risk Komitesi” ile denetim birimleri, diğer birimler, Dış Denetim ve Düzenleyici Denetim Otoriteleri tarafından gündeme getirilen önemli/yüksek risk seviyesindeki bulgu ve sorunların ve Banka açısından operasyonel risk oluşturabilecek hususların etkin bir şekilde değerlendirilmesi, tartışılması, aksiyon planına ve çözüm takvimine bağlanmasını sağlanmaktadır.

Diğer Riskler

Yukarıda detaylarına yer verilen riskler haricinde, bankacılık hesaplarından kaynaklanan kâr payı oranı riski, ülke ve transfer riski, yoğunlaşma riski, itibar riski, uyum riski ve artık risk, oluşturulmuş olan politika ve uygulama usullerine uyumlu bir şekilde izlenmekte ve yönetilmektedir.

İçsel Sermaye Yeterliliği Değerlendirme Süreci, Stres Testi ve Senaryo Analizleri

Risk Yönetim Merkezi Başkanlığı olarak, Banka’nın mevcut ve gelecekteki sermaye gereksinimlerinin, stratejik hedefler ve makroekonomik değişkenler ile birlikte analiz edilerek maruz kalınan veya ileride kalınabilecek riskleri karşılayacak düzeyde sermayenin içsel olarak hesaplanması ve faaliyetlerinin yeterli düzeyde sermayeyle idame ettirilmesi amacıyla asgari yılda bir kez olmak üzere İSEDES raporu hazırlanmakta ve BDDK’ya iletilmektedir.

Söz konusu rapor kapsamında Bankayı olumsuz yönde etkileyebilecek muhtemel olayları veya piyasa koşullarındaki muhtemel değişimleri tanımlayan stres testi ve senaryo analizleri ile bankanın uğrayabileceği muhtemel zararları ve bu zararları karşılayacak sermaye yeterlilik düzeyi tahmin edilmektedir. Mevcut durum, risk iştahı, stratejik plan, senaryo analizleri ve stres testi değerlendirmeleri sonucunda yeterli sermaye düzeyini korumak için alınması gereken aksiyonlar belirlenmektedir. Stres testi ve senaryo analizleri ile stres koşulları altında Banka’nın likidite yeterliliği ve planlamasına ilişkin değerlendirilmeler yapılmakta ve söz konusu değerlendirmeler ile bankanın yükümlülüklerini yerine getirebilmek için ihtiyaç duyabileceği likidite düzeyi belirlenmektedir.

Banka’ya özgü olumsuz gelişmelerden kaynaklı veya stres altında ekonomik ve finansal ortamda ortaya çıkabilecek önemli risklerin ve kırılganlıkların ölçülmesi amacıyla İSEDES kapsamında gerçekleştirilen senaryo analizi ve stres testlerinin yanı sıra aylık, çeyreklik, yıllık ve ad-hoc stres testleri gerçekleştirilmektedir.

“Bankaların İç Sistemleri ve İçsel Sermaye Yeterliliği Değerlendirme Süreci Hakkında Yönetmelik” çerçevesinde piyasa ve karşı taraf kredi riski ile bankanın toplam likidite riskine ilişkin stres testleri aylık olarak, Banka’nın maruz kaldığı önemli risklerin değerlendirildiği stres testi çalışmaları ise çeyreklik dönemlerde gerçekleştirilmektedir. Ayrıca likidite sıkışıklığının yaşandığı ekonomik koşullarda dahi yeterli likidite teminini sağlamak amacıyla likidite tamponu hesaplama çalışmaları başlamış olup likidite tamponu 2017 içerisinde likidite planlamasında dikkate alınacaktır. Ayrıca düzenli olarak gerçekleştirilen kur simülasyonu çalışmaları ile kur değişimlerinin Banka sermaye yeterliliği üzerine olan etkileri analiz edilmektedir. Stres testi sonuçları dikkate alınarak gerekli görülen durumlarda olası senaryoların gerçekleşmesi ihtimaline karşın aksiyon planları hazırlanmaktadır.