Sürdürülebilir Bir Dünyada Yarına Varız!
Dünyamız iklim değişikliği, kirlilik ve doğal kaynakların tükenmesi gibi bir dizi çevresel sorunla karşı karşıya. İnsanlık olarak sanayi devriminden bu yana teknoloji yolunda dev adımlar atarak ilerledik ama yaşamak ve üretmek için yürüttüğümüz faaliyetler gezegenimizin ekosisteminde pek çok olumsuz etkiye yol açtı. Çevreye olan etkimizin geri dönülemez noktaya yaklaşması ve doğal kaynakların sınırlılığı konusundaki farkındalığımızın artması “sürdürülebilirlik” kavramının hayatımıza girmesine neden oldu.
Çevresel, ekonomik ve sosyal boyutları içeren kapsamlı bir yaklaşım olan sürdürülebilirlik, bugünün ihtiyaçlarını karşılamak için doğal kaynakları etkin ve verimli bir şekilde kullanırken gelecek nesillerin de kendi ihtiyaçlarını karşılayabilme yeteneğini korumayı hedefliyor.
Bu hedefe ulaşmak, gelecek kuşaklara daha sağlıklı ve yaşanabilir bir dünya bırakmak için toplumsal ve küresel düzeyde pek çok çalışma yapılıyor. Ancak bireyler olarak günlük yaşantımızda atacağımız küçük adımlar da dünyamızın geleceği için büyük önem taşıyor.
Çevreye Duyarlı Bir Yaşam Tarzı İçin Basit Adımlar
1972 yılında Stockholm’de Birleşmiş Milletler tarafından düzenlenen Çevre Konferansı, dünya çevrecilik tarihinde bir dönüm noktası olarak kabul ediliyor. Sürdürülebilirlik kavramının da ilk defa tanımlandığı bu konferans, Birleşmiş Milletler Çevre Programının oluşturulması ile sonuçlandı. Konferansın başlangıç tarihi olan 5 Haziran ise her yıl “Dünya Çevre Günü” olarak kutlanıyor.
Yıllar geçtikçe küresel bir etkinliğe dönüşen Dünya Çevre Günü, çevre sorunları hakkında farkındalığı artırmak, sürdürülebilir uygulamaları teşvik etmek ve gezegenimizi korumak için harekete geçmemiz gerektiğini vurgulamak için önemli bir platform haline geldi.
Biz de, bu özel günde sürdürülebilirlik için atacağımız basit adımların ne kadar önemli olduğunu hatırlatmak için küçük bir rehber hazırladık. Şimdi, gelecek nesillere daha yaşanabilir bir dünya bırakmak için harekete geçmenin tam zamanı!
Sürdürülebilir Moda ile Tanışın:
Hızlı Moda Tuzağından Kurtulun
Moda endüstrisi, küresel karbon emisyonlarının yüzde 8-10'unu oluşturuyor. Maalesef bu oran tüm uluslararası uçuşlar ve deniz taşımacılığının toplamından daha fazla. “Hızlı moda” kavramı kıyafetlerin çöpe dönüşme süresini ve miktarını son derece artırdı. Ama bunu değiştirmek elimizde. Hızlı moda ürünleri yerine kaliteli, çevreye duyarlı, doğal ve uzun yıllar giyebileceğimiz ürünleri tercih edebilir, sevdiğimiz kıyafetleri geri dönüştürebilir ya da ikinci elde değerlendirilmelerini sağlayabiliriz.
Destekleyici Bir Tüketici Olun:
Yerel Ürünler Satın Almaya Özen Gösterin
Yiyeceklerinizin karbon ayak izini azaltmak için yerel ve mevsimlik yiyecekler satın alın. Böylece hem bölgenizdeki küçük işletmelere destek olabilir hem de nakliye, soğuk zincir depolama ile ilgili fosil yakıt emisyonlarının azaltılmasına katkı sağlayabilirsiniz.
Sürdürülebilir tarım, geleneksel tarıma göre yüzde 56'ya kadar daha az enerji kullanır, yüzde 64 daha az emisyon oluşturur ve daha yüksek düzeyde biyolojik çeşitlilik sağlar. Hatta bir adım daha ileriye giderek imkânlarınız oranında kendi meyve ve sebzenizi bile yetiştirebilirsiniz.
Evdeki Kimyasalları Azaltın:
Kendi Doğal Temizlik Malzemelerinizi Yapın
Temizliğe hepimiz önem veriyoruz. Ancak çoğumuz evlerimizi temizlemek için kullandığımız ürünlerin suyu, toprağı ve havayı kirleten kimyasallar içerdiğinin farkında değiliz. Hayatımızı kolaylaştırdığını düşündüğümüz bu ürünler, plastik ambalaj atığı oluşturmalarının yanı sıra çevreye ve sağlığımıza zarar veren uçucu organik bileşenler, klorlu ağartıcılar, amonyak, fosfat ve daha pek çok yüzey aktif maddeyi de bünyelerinde barındırıyor.
Zararlı kimyasallar içermeyen, doğada çözünebilen temizlik ürünleri raflarda yer almaya başlasa da evinizde bulunan limon, sirke, karbonat gibi doğal ve uygun fiyatlı malzemelerle kendi temizlik ürünlerinizi yapabilir, doğal uçucu yağlar ekleyerek hoş kokmalarını sağlayabilirsiniz.
Suyu Bilinçli Tüketin:
Boşa Akan Suları Kapatın
Su hiç şüphesiz yaşamın temel unsurlarından birisi ve sürdürülebilir bir gelecek için su kullanım alışkanlıklarımızı gözden geçirmemiz büyük bir önem taşıyor. Suyu bilinçsiz kullanmaya devam edersek yakın bir gelecekte dünyamızın kaynakları ihtiyacımızı karşılamaya yetmeyecek. Su kullanım alışkanlıklarımızla ilgili günlük yaşamımızda yapacağımız ufak değişiklikler, geleceğimiz için büyük bir yatırım olabilir.
İşe sızdıran muslukları ve boruları onararak başlayabiliriz. Unutmayın küçük bir sızıntı bile uzun vadede büyük miktarda su kaybına yol açabilir. Muslukları ve duş başlıklarını düşük debili olarak ayarlamak, çamaşır ve bulaşık makinelerini tam kapasite ile kullanmak, daha kısa sürelerle duş almak, damla sulama sistemi kurmak ya da yağmur suyunu toplayarak bahçe sulamasında kullanmak gibi basit çözümler tükettiğiniz su miktarında önemli değişiklik yapacaktır.
Enerji Kullanımınızı Gözden Geçirin:
Fişleri Prizden Çekin
Yaşadığınız bölgenin özelliklerine göre yenilenebilir enerji kaynaklarına yönelebilir, çatınıza koyacağınız güneş panelleriyle sıcak su, ısınma hatta elektrik ihtiyacınızı karşılayabilirsiniz.
Kombinizin derecesini bir-iki derece azaltmak, sadece çok bunaldığınızda klima çalıştırmak, odadan çıktığınızda elektrikleri kapatmak, enerji verimli ürünler kullanmak, ısı yalıtımı yapmak hem tasarruf etmenizi hem de karbon ayak izinizi azaltmanızı sağlar.
Kullanmadığınız elektronik cihazların fişlerini prizden çekmek, stand-by modunda bırakılan cihazları kapatmak gibi basit adımlarla gereksiz enerji tüketiminin önüne geçebilir, enerji verimliliği yüksek cihazları tercih ederek enerji tasarrufu sağlayabilirsiniz.
Kimyasal Atık Üretimini Düşürün:
Şarj Edilebilir Piller Kullanın
Tek kullanımlık piller önemli bir atık kaynağı olarak kabul ediliyor. 2002 yılında yapılan bir araştırmaya göre Türkiye yılda yaklaşık 10.000 ton atık pil üretiyor. 300 milyon pile eşdeğer olan bu oranın sadece yüzde 1,2’si geri dönüştürülüyor. Çevre ve insan sağlığı için son derece zararlı kimyasallar içeren ve ayrışmaları yüzlerce yıl sürecek olan binlerce ton pil çöplüklere karışıyor. Bu rakamlar size çok yüksek gelebilir, ancak her birimiz uzaktan kumandalarımızdan çocuğumuzun oyuncaklarına kadar onlarca eşya ve alet için pil kullanıyoruz.
Çevre üzerindeki etkinizi azaltmanın bir yolunu arıyorsanız, şarj edilebilir piller kullanmaya başlayabilirsiniz. Tekrar tekrar kullanıma olanak sağladıkları için sürdürebilir, çevre ve cüzdan dostu bir seçenek olan şarj edilebilir piller, üretilen atık miktarını azaltmamızı sağlar ve daha az zararlı kimyasal içerirler.
Fosil Yakıt Kullanımını Azaltın:
Sürdürülebilir Ulaşım Yollarını Tercih Edin
Tüm sera gazı emisyonlarının yaklaşık dörtte biri ulaşım yöntemlerimiz nedeniyle oluşuyor. Dünya genelinde birçok hükümet ulaşım araçlarında fosil yakıt tüketimini sıfırlamak için politikalar uyguluyor.
Siz de mümkün olan mesafelerde yürüyerek ya da bisiklete binerek küçük ama önemli bir başlangıç yapabilirsiniz. Daha uzun mesafelerde toplu taşımayı tercih edebilir, mümkünse elektrikli araba kullanabilir, uçak yerine trenle yolculuk edebilirsiniz.
Kağıt Tüketimini Azaltın:
Faturalarınızı İnternetten Ödeyin
Kağıt üretiminin çevresel etkilerini en az indirmek için sürdürülebilir ormancılık uygulamaları, ormancılık sertifikasyonu ve geri dönüşüm gibi yöntemler uygulansa da, kullandığımız kâğıtların çevreye etkisi sadece ağaç kesmek ile sınırlı değil. Kağıt üretimi aynı zamanda büyük miktarda su tüketilmesine neden oluyor ve yoğun enerji tüketimi gerektiriyor.
Gereksiz kâğıt kullanımını azaltmak sürdürülebilir bir gelecek için küçük ama önemli bir adım atmanıza yardımcı olabilir. Belge ve dosyaları dijital ortamda saklamak, elektronik olarak imzalamak, kredi kartı ekstrelerini dijital ortamda almak, fatura ödemelerini internet üzerinden yapmak, e-kitap kullanmak kağıtsız bir ortam oluşturmanıza ve çevresel sürdürülebilirliğe katkı sağlamanıza yardım edecektir.
Enerji Verimliliğini Artırın:
Evinizdeki ve İş Yerinizdeki Hava Kaçaklarını Kapatın
Ev ısıtma sistemleri genellikle doğalgaz, kömür, petrol veya elektrik gibi enerji kaynaklarından beslenir. Bu enerji kaynaklarının çoğu fosil yakıtlardır ve yanma süreci sırasında iklim değişikliğine neden olan sera gazı emisyonlarına yol açar.
Çevresel etkileri en aza indirmek için enerji verimliliğini artırmak, yenilenebilir enerji kaynaklarına geçiş yapmak veya daha çevre dostu ısıtma sistemleri kullanmak önemlidir. Yenilenebilir enerji kaynaklarına dayalı ısı pompaları veya güneş enerjisi gibi alternatifler, çevresel etkileri azaltma potansiyeline sahiptir. Ayrıca, evlerin iyi yalıtılmış olması, hava kaçaklarının tespit edilip kapatılması ve enerji tasarrufu sağlayan termostatlar gibi teknolojik önlemler de ev ısıtma sistemlerinin çevresel etkilerini azaltmada yardımcı olabilir.
Atıkları Doğru Şekilde Yönetin:
Geri Dönüşüm Yapın
Geri dönüşüm, atıkları uygun şekilde yönetmenin en etkili yollarından birisi. Maalesef Türkiye'de atıkların sadece yaklaşık yüzde 10'u geri dönüştürülüyor. Bu da büyük çoğunluğunun, çevreyi kirletebileceği ve insan sağlığına zarar verebileceği çöplüklere gittiği anlamına geliyor.
Atıkların doğru şekilde yönetilmesi çevreye olan etkimizi azaltmada büyük önem taşıyor. Belediyenizden geri dönüşüm toplama kutularının nerelere yerleştirildiğini öğrenebilir; cam, metal, kağıt, karton, plastik gibi geri dönüştürülebilir malzemeleri ayrı ayrı toplayarak bu kutulara atabilir ve geri dönüşüm sürecine destek verebilirsiniz.
Bazı malzemelerin bir kez kullanıldıktan sonra hala işlevsel olabileceğini unutmayın. Örneğin, cam kavanozları saklama kabı olarak kullanabilir veya kağıt ve kartonları ambalaj malzemesi olarak değerlendirebilirsiniz. Bu şekilde hem geri dönüşüm yapmış olursunuz hem de yeni malzeme alımını azaltarak kaynak tasarrufu sağlayabilirsiniz.