Katılım Endeksi Hisseleri ile Borsa Yatırımı Nasıl Yapılır?
Gelir veya değer elde etmek için aldığımız finansal varlıkları yatırım olarak tanımlıyoruz. Günümüz dünyası yatırım araçları konusunda bize çok sayıda seçenek sunuyor. Yatırım kararlarımızı etkileyen pek çok faktör bulunuyor. Beklentilerimiz, hedeflerimiz ve risk anlayışımız kadar yaşam tarzımızın da tercih ettiğimiz yatırım modelleri ve yatırım araçları üzerinde önemli etkisi var. Katılım Endeksleri de İslami perspektifle hisse senedi yatırımı yapmak isteyen yatırımcılar için önemli bir alternatif oluşturuyor. Bu yazımızda dünyada İslami Endeks olarak bilinen Katılım Endeksi hakkında merak ettiklerinizi bir araya getirdik. Siz de “Katılım Endeksi Nedir?”, “Katılım Endeksi Türleri Nelerdir?”, “Katılım Endeksi Nasıl Oluşturuluyor?” gibi soruların yanıtlarını öğrenmek istiyorsanız yazımızı okumaya devam edin.
Katılım Endeksi Nedir?
Katılım Endeksi, Borsa İstanbul (BIST) üzerinde, faizsiz yatırım ve katılım bankacılığı prensiplerine göre işlem gören hisse senetlerinden oluşan bir borsa endeksidir.
Borsa endeksleri belirli bir hisse senedi grubunun veya genel borsanın performansını tek bir araç üzerinde izlememizi sağlayan istatistiksel bir ölçüdür. Her bir endeks belirli bir pazarın, sektörün, endüstrinin veya varlık sınıfının performansını temsil etmek için tasarlanmıştır. Katılım endeksleri de İslami bakış açısına uygun nitelikte faaliyet gösteren şirketlerin hisse senetlerinden oluşur.
Katılım Endeksinin Temel Amacı ve Hedefleri Nelerdir?
Katılım Endeksinin temel amacı, İslami finans ilkelerine uyan yatırımcılar için bir yatırım karşılaştırması veya referans noktası sağlamaktır.
Katılım endekslerinin ana hedeflerini ise şöyle sıralayabiliriz:
-
İslami finans ilkelerine uyumluluk
İslami finans ilkeleri; faiz alma veya kazanma (riba), spekülatif işlemlerde bulunma (garar) ve zararlı veya etik dışı (haram) kabul edilen sektörlere yatırım yapma gibi faaliyetleri yasaklar. Katılım endekslerine dahil olan şirketlerin bu kriterleri karşılaması gerekir. -
Etik yatırım seçenekleri
Katılım endeksleri, alkol, tütün, kumar, domuz eti ve geleneksel finans gibi faaliyetlerde bulunan şirketleri hariç tutarak oluşturulduğu için yatırımcıların etik ve dini inançlarıyla uyumlu, önceden taranmış bir yatırım evreni sunar. -
Performans ölçümü
Katılım endeksleri, katılım bankacılığına uygun yatırım stratejilerinin getirilerini değerlendirmek için bir performans ölçütü görevi görür. Yatırımcıların, portföylerinin performansını karşılaştırmasına ve yatırım kararlarının etkinliğini değerlendirmesine olanak tanır. -
Çeşitlendirme fırsatları
Katılım endeksleri yatırımların İslami finans çerçevesinde çeşitlendirilmesine olanak sağlayan bir dizi sektörü ve endüstriyi kapsar. -
Pazar geliştirme ve standardizasyon
Katılım endeksleri İslami finans sektörünün gelişmesine ve standardizasyonuna katkıda bulunur. Katılım endekslerine olan talebin artması, fonlar ve diğer yatırım araçları da dahil olmak üzere İslami finansal ürünlerden oluşan sağlam bir ekosistem oluşmasına yardımcı olur.
Katılım Endeksi Nasıl Oluşturulur?
Katılım endeksleri oluşturulurken Türkiye Katılım Bankaları Birliği bünyesinde yer alan Danışma Kurulu ile işbirliği yapılır. Endekste yer alacak şirketlerin uygunluğu, Danışma Kurulu tarafından oluşturulan “Pay Senedi İhracı ve Alım-Satımı Standardı” ve bu standardın uygulamasına yönelik detayları içeren “Katılım Finans İlkelerine Uygun Faaliyet Gösteren Şirketlerin Belirlenmesinde Esas Alınacak Rehber” doğrultusunda değerlendirilir. Değerlendirme işleminde, “Standart” ve “Rehber” dikkate alınarak oluşturulan “Katılım Finans İlkeleri Bilgi Formuna verilen yanıtlar esas alınır.
Bu yanıtların güncelliğini korumak şirketlerin sorumluluğundadır. Katılım endekslerine yeni giren bir şirketin Bilgilendirme Formunda yer alan sorulara verdikleri yanıtları, şirketlerin halka arz izahnamesinde bulabilirsiniz. İşlem gören şirketlerinin bilgilerini ise periyodik olarak güncellenen Kamuyu Aydınlatma Platformu (KAP) üzerinden takip edebilirsiniz.
Katılım Endeksinin Kapsamı Nasıl Belirlenir?
Katılım Endeksleri oluşturulurken dinin haram kıldığı sektörler listeden çıkarılır ve kalan şirketlerin finansal oranlarına bakılır.
Finansal oranları yeterli olan işletmeler filtrelenerek endeks kapsamına alınır. İlk aşamada Endeks dönemi başlangıcı itibarıyla Yıldız Pazar, Ana Pazar veya Alt Pazar’da yer almayan şirket payları kapsam dışı bırakılır.
Şirketlerin toplam faizli kredilerinin piyasa değerine oranı %33’ü, faiz getirili nakit ve menkul kıymetlerinin piyasa değerine oranı %33’ü ve bahsedilen faaliyet alanlarından elde ettiği gelirlerinin toplam gelirlerine oranının da %5’i aşmaması gerekir. Bu oranları aşan şirket payları kapsam dışı bırakılır.
Katılım Endeksinde Yer Alan Şirketlerin Faaliyet Alanları Nelerdir?
Katılım Endeksinde yer alan şirketler, faaliyette bulundukları sektöre ve sermaye yapılarına bakılarak belirleniyor. Şirket esas sözleşmesinde aşağıdaki faaliyetlerin yazılı olduğu şirketlerin hisseleri kapsam dışında bırakılıyor:
- Alkollü içki üretim ve ticareti
- Tıbbi gayeler dışında uyuşturucu maddelerin üretim ve ticareti
- Kumar ve kumar hükmündeki faaliyetler
- Domuz ve mamullerinin üretim ve ticareti
- Faizli finans işlemleri
- Para ve/veya para hükmündeki varlıklar arasında yapılan vadeli işlemler
- Ahlaka ve İslami değerlere aykırı yayıncılık
- İslami değerlerle bağdaşmayan eğlence, otelcilik vb. faaliyetler
- Çevreye ve canlılara büyük zararı olan faaliyetler
- İnsan fıtratını değiştirmeye yönelik biyolojik/genetik faaliyetler
- Sağlığa zararlı tütün ürünleri üretim ve ticareti
Katılım Endeksi Türleri Nelerdir?
Borsa İstanbul’da faaliyet gösteren Katılım Endekslerini şu şekilde sıralayabiliriz:
-
BIST Katılım Tüm Endeksi ( XKTUM)
Katılım endekslerini oluşturan bütün şirketlerin payları BIST Katılım Tüm Endeksini oluşturur. -
BIST Katılım 100 Endeksi (XK100)
Katılım Tüm Endeksi kapsamındaki şirketler arasında, işlem hacmi ve fiili dolaşımdaki paylarının piyasa değeri en yüksek 100 şirket hissesinden oluşur. -
BIST Katılım 50 Endeksi (XK050)
Katılım Tüm Endeksi kapsamındaki şirketler arasında, işlem hacmi ve fiili dolaşımdaki paylarının piyasa değeri en yüksek 50 şirket hissesinden oluşur. -
BIST Katılım 30 Endeksi (XK030)
Katılım Tüm Endeksi kapsamındaki şirketler arasında, işlem hacmi ve fiili dolaşımdaki paylarının piyasa değeri en yüksek 30 şirket hissesinden oluşur. -
BIST Katılım Sürdürülebilirlik Endeksi (XSRDK)
BIST Katılım Sürdürülebilirlik Endeksi, katılım ve sürdürülebilirlik temalarına birlikte yatırım yapmak isteyen yatırımcılara yönelik olarak oluşturulmuştur. Endeksin kapsamı, BIST Katılım Tüm ve BIST Sürdürülebilirlik Endekslerinin seçim kriterlerini birlikte sağlayan şirketlerin hisselerinden oluşur. -
BIST Katılım Temettü Endeksi (XKTMT)
BIST Katılım Temettü Endeksi katılım ve temettü temalarına birlikte yatırım yapmak isteyen yatırımcılara yönelik olarak oluşturulmuştur. Endeksin kapsamı, BIST Katılım Tüm ve BIST Temettü endekslerinin seçim kriterlerini birlikte sağlayan şirketlerin hisselerinden oluşur.
Katılım Hisse Senedi Ne Demektir?
Katılım bankacılığı prensiplerine uygun olarak yatırımcıya sunulan hisse senetlerini, katılım hisse senetleri olarak tanımlayabiliriz. Hisse senedi, ihraç eden şirketin bir kısmının mülkiyetini temsil eden bir menkul kıymettir ve pay ortaklığını ifade eder. Birçok bireysel yatırımcının portföyünün temelini oluşturan hisse senetleri halka açık şirketler tarafından piyasaya sürülür, borsalarda alınıp satılır.
Hisse senedi piyasasında işlem yapan yatırımcıların bir kısmı elde ettiği gelirlerin İslami prensiplere uygun olmasını ister. Bu hassasiyete sahip yatırımcıların sağlamış oldukları finansman, katılım bankacılığı prensiplerine uygun olarak faaliyet gösteren firmalardan oluşan katılım endekslerinde değerlendirilir.
Katılım Endeksi Hisseleri Nasıl Alınır?
Hisse senedi alım-satım işlemlerinizi yetkili aracı kuruluşlar üzerinden gerçekleştirebilirsiniz. Özellikle katılım endekslerinde yer alan hisse senetlerine yatırım yapmak istiyorsanız Türkiye Finans tarafından geliştirilen
TFXTarget uygulamasını kullanabilirsiniz.
TFXTarget değişen piyasa koşullarını anlık takip etmenize, küçük birikimlerinizle yatırım yapmanıza ve geniş bir portföy oluşturmanıza olanak sağlayan bir yatırım platformudur. TFXTarget üzerinden katılım bankacılığına uygun katılım hisse senetlerinin alım satım işlemlerini kolaylıkla gerçekleştirebilir, BIST bünyesinde bulunan bütün Katılım Endekslerinde rahatlıkla işlem yapabilirsiniz.
Burada yer alan yatırım bilgi, yorum ve tavsiyeleri yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırım danışmanlığı hizmeti, yetkili kuruluşlar tarafından kişilerin risk ve getiri tercihleri dikkate alınarak kişiye özel sunulmaktadır. Burada yer alan yorum ve tavsiyeler ise genel niteliktedir. Bu tavsiyeler mali durumunuz ile risk ve getiri tercihlerinize uygun olmayabilir. Bu nedenle, sadece burada yer alan bilgilere dayanılarak yatırım kararı verilmesi beklentilerinize uygun sonuçlar doğurmayabilir. İşbu blog sayfası aracılığı ile sunulan tavsiyelere dayanarak alınan/alınacak yatırım kararlarının ve yapılan/yapılacak alım satım vb. işlemlerinden ve bu işlemlerin olası neticelerinden Türkiye Finans Katılım Bankası AŞ herhangi bir surette sorumlu değildir.