Katılım bankalarının en önemli fon toplama araçlarından birisi olan katılma hesapları, belirli vadelerle açılan ve vade sonunda getirinin kâr-zarar ortaklığı çerçevesinde paylaşıldığı bir hesap türüdür. Katılma hesapları, sabit bir getiri taahhüdünde bulunmaz ve anapara garantisi vermez. Bu özellikleriyle vadeli mevduat hesaplarından daha farklı bir yapıya sahiptir. Katılıma hesapları aracılığı ile toplanan fonlar ticaret, sanayi ve hizmet sektörü finansmanında kullanılır ve yatırılan paranın işletilmesi sonucu elde edilen kâr ya da zarar finans kuruluşu ve müşteri arasında paylaşılır.
Bu yazımızda katılma hesaplarıyla ilgili merak ettiklerinizi bir araya toplayarak bir rehber oluşturmaya çalıştık. Katılma hesabının özelliklerini, katılma hesabı türlerini, katılma hesabı açmak için yapmanız gerekenleri öğrenmek için okumaya devam edin.
Katılma Hesabı Nasıl Çalışır?
Katılım bankaları faizsiz bankacılık prensipleriyle hizmet verirler ve bu açıdan geleneksel bankacılık sisteminden farklı bir yapıya sahiptirler. Katılma hesaplarının nasıl çalıştığını anlatmadan önce katılım bankacılığındaki
“havuz” uygulamasından bahsetmemiz gerekir. Katılım bankacılığında iki tür havuz uygulaması bulunur. Bunlardan ilki, katılma hesaplarında toplanan fonlardan oluşan
katılma havuzudur. Banka müşterilerine sağlanan finansmanlar ise diğer havuzdan yani
fon kullandırım havuzundan karşılanır.
Katılma hesapları aracılığı ile toplanan fonlar, çeşitli faizsiz finansman yöntemleriyle ticari faaliyetlerin finansmanı için kullandırılır. Katılım bankacılığında fon kullandırma işlemi mal ve hizmet satışı, ticaret, ortaklık gibi gerçek bir değere dayanır. Bu ticari nitelik, beraberinde risk paylaşımını da getirir. Fon kullandırımları sonucu elde edilen kâr ya da zararın havuza ait kısmı, hesap sahiplerine havuzdaki hisseleri oranında dağıtılır.
Bir katılma hesabının işleyiş mekanizmasını en basit haliyle aşağıdaki şekilde sıralayabiliriz:
- Müşteri, katılma hesabı açmak için bir katılım bankası veya finans kuruluşuyla ortaklık kurar ve belli bir tutarı katılma hesabına yatırır.
- Bu yatırım katılım bankacılığı prensiplerine uygun olan finans araçlarına ve projelerine yönlendirilir.
- Yatırımlar sonucu elde edilen kâr veya zarar müşteri ve finans kuruluşu arasında belli bir oranda paylaşılır.
- Belirli bir vade sonunda yatırımın getirisi hesaplanır ve müşteriye ödeme yapılır. Eğer yatırım zarar ederse bu zarar da müşteri ve finans kuruluşu arasında paylaşılır.
Katılma Hesabının Konvansiyonel Bankacılıktaki Karşılığı Nedir?
Genel olarak katılma hesaplarının konvansiyonel bankacılıktaki karşılığının vadeli mevduat hesapları olduğu kanısı yaygındır. Belirli bir vade sonunda bir getiri elde etme hedefi açısından bakıldığında katılma hesabı ile vadeli mevduat hesabının aynı hedefe hizmet ettiği söylenebilir. Ancak her iki hesap türü temel prensipleri ve işleyiş mekanizmaları açısından birbirinden tamamen farklıdır.
Katılma Hesapları ve Vadeli Mevduat Hesapları Arasındaki Farklar Nelerdir?
Katılma hesapları ve vadeli mevduat hesapları arasındaki temel farkları şöyle sıralayabiliriz:
- İki hesap arasındaki en temel fark faizdir. Katılma hesabı faizsiz bir finans ürünüdür, vadeli mevduat hesabı ise faizli bir tasarruf aracıdır.
- Katılma hesabı açılırken banka ile müşteri arasında kâr veya zarara ortaklık sözleşmesi yapılır, vade sonundaki getiri ve anapara ile ilgili taahhüt verilmez. Vadeli mevduat hesabında ise banka müşteriye vade sonunda belli bir faiz ödemeyi taahhüt eder.
- Katılma hesabında elde edilecek kâr oranı vade başında değil vade sonunda belli olur. Hesabın zarar etmesi zayıf da olsa olasılık dahilindedir. Vadeli mevduat hesabında ise faiz oranı vade başında sabitlenir.
Katılma Hesabının Özellikleri Nelerdir?
Katılım bankalarında beklentilerinize ya da hedeflerinize uygun farklı katılma hesabı seçenekleri bulabilirsiniz. Bazı katılma hesaplarında belirleyeceğiniz ara vadelerde kâr payı alabilir, bazı katılma hesaplarında birikimlerinizi farklı yatırım araçlarında değerlendirebilirsiniz. Ancak bütün katılma hesapları temelde benzer özelliklere sahiptir. Bu özellikleri şöyle sıralayabiliriz:
- Katılma hesapları kâr-zarar ortaklığı çerçevesinde açılır ve faizsiz bankacılık prensiplerine uygun getiri sağlar.
- Katılma hesabının getirisi vade sonunda belli olur ve önceden belirlenen bir orana göre hesap sahipleri ile banka arasında paylaşılır.
- Katılma hesapları TL, Dolar, Euro, Altın cinsinden açılabilir.
- Katılma hesaplarında minimum vade bir aydır. Hesabınızı 1-3-6 ay, 1 yıl ya da daha uzun süreli vadelerle açabilirsiniz.
- Kâr paylaşım oranları hesap türüne ve vadeye göre değişebilir.
- Açtığınız katılma hesabının türüne göre hesabınızdan vadeniz bozulmadan para çekebilir, kalan tutar üzerinden kâr payı almaya devam edebilirsiniz.
- Katılma hesaplarından elde edilen brüt kâr payı getirisi üzerinden stopaj adı verilen gelir vergisi kesilir.
- Gerçek ve tüzel kişiler için özel cari hesaplar ve katılma hesapları toplamının 650.000 TL’ye kadar olan kısmı TMSF (Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu) güvencesi altındadır.
Katılma Hesabı Açmak Caiz midir?
Din İşleri Yüksek Kurulu tarafından yapılan açıklamaya göre;
“İslam’ın getirmiş olduğu genel finans, iktisat ve ticaret esaslarına aykırı olmamak kaydıyla kâr-zarar ortaklığı adı altında yürütülen kurumsal ya da bireysel ticari işlemlerde ve bu işlemler sonucunda elde edilen kârın katılımcılar arasında paylaşılmasında dinen bir sakınca yoktur.”
Katılım bankaları tüm bankacılık eylemlerini faizsiz bankacılık prensiplerine uygun olarak gerçekleştirir. İslam dininde ticaret ve bu ticaretten elde edilen kâr helaldir. Faiz içeren, spekülatif ve yüksek riskli işlemler katılım bankacılığı prensiplerine uygun değildir. Katılım bankalarında alkollü içecek, şans oyunları, silah ve tütün ürünleri gibi toplum için zararlı bulunan konularda bankacılık işlemi ve yatırım yapılmaz.
Katılım bankaları katılma hesapları ve cari hesaplar yoluyla fon toplar. Müşterilerinin talep ettiği finansman desteğini sağlamak için talep edilen mal, hizmet ya da hakkı peşin olarak satın alır, taksitli olarak satar. Aynı işlemi kiralayarak da gerçekleştirir ya da topladığı fonlarla ortaklık kurar. Bütün bu ticari faaliyetlerin sonucu olarak kâr elde eder. Elde ettiği kârı fon toplarken belirlediği oranlar dahilinde müşterileriyle paylaşır.
Katılma hesaplarına dağıtılacak kâr payı, katılım bankasının topladığı fonların kullandırılması sonucunca elde edilen kâr seviyesine göre belirlenir. TL, dolar, euro ve altın havuzlarında toplanan fonlarla ihtiyaç duyulan ürünler için finansman desteği verilir. Finansmana ihtiyaç duyulan mal peşin alınır ve vadeli olarak satılır. Bu işlem sonucunda oluşan kâr ilgili havuzda hesabı olan tasarruf sahiplerine kâr olarak dağıtılır.
Katılma Hesabı Hangi Bankalardan Açılır?
Katılma hesapları katılım bankaları tarafından sunulan bir hesap türüdür. Bugün itibarıyla ülkemizde üç tanesi kamuya, üç tanesi de özel sektöre ait altı tane katılım bankası bulunuyor ve müşterilerine katılma hesapları da dahil olmak üzere katılım bankacılığı prensiplerine uygun çok sayıda ürün ve hizmet sunuyor. Bunların yanı sıra iki katılım finans kurumu da sadece dijital ortamda hizmet veriyor.
Katılma hesabı açmak istiyorsanız Türkiye Finans’ın farklı ihtiyaçlara ve beklentilere yönelik olarak geliştirdiği katılma hesabı türlerine bir göz atmanızı öneririz.
Türkiye Finans Katılma Hesabı Türleri Nelerdir?
Türkiye Finans’ta açabileceğiniz farklı katılma hesaplarını şöyle sıralayabiliriz:
e-Katılma Hesabı
e-Katılma Hesabınızı İnternet ve Mobil Şube üzerinden kolaylıkla açabilir, dilediğiniz zaman vadesi bozulmadan hesabınızdan para çekebilirsiniz.
Bol Kepçe Katılma Hesabı
Bol Kepçe Hesap birikimlerinizi hem kira sertifikası hem de katılma hesabı olmak üzere iki farklı yatırım aracında değerlendirmenizi ve avantajlı kâr payı getirisinden yararlanmanızı sağlar.
Konforlu Katılma Hesabı
Konforlu Hesap, kazandırırken ihtiyaçlarınızı da düşünen bir katılma hesabıdır. Bu hesap türünde katılma hesabı ve birikimlerin günlük olarak değerlendirilmesine, acil ihtiyaçlar için para çekip yatırmaya olanak sağlayan “Günlük Hesap” bir arada yer alır.
Çeyiz Katılma Hesabı
Çeyiz Hesap, evlilik masraflarını hafifletmek isteyenlere uzun vadede yüksek kâr payı getirisinin yanı sıra düzenli ödeme ile devlet katkısından yararlanma olanağı sunar.
Kur Korumalı TL Katılma Hesabı
Kur Korumalı TL Katılma Hesabı, tasarruflarını Türk lirası olarak değerlendirmek ve olası kur artışlarına bağlı risklere karşı korumak isteyenler için sunulan bir katılma hesabı türüdür.
Dövizden Dönüşümlü Kur Korumalı Katılma Hesabı
Dövizden Dönüşümlü Kur Korumalı TL Katılma Hesabı, birikimlerini döviz cinsinden değerlendirmeyi tercih edenler için TL cinsi hesapları teşvik etmeyi hedefleyen bir katılma hesabıdır. Döviz hesaplarını TL’ye çevirenlere, olası kur artışlarına bağlı risklere karşı koruma sunar.
Altından Dönüşümlü Kur Korumalı Katılma Hesabı
Altından Dönüşümlü Kur Korumalı TL Katılma Hesabı, altın cinsinden hesapları bulunan ya da işlenmiş ve hurda altın karşılığı hesap açan tasarruf sahiplerini, birikimlerini TL olarak değerlendirmeye teşvik etmek ve olası değer artışlarına bağlı risklere karşı koruma sağlamak için geliştirilmiş bir katılma hesabıdır.
YUVAM Katılma Hesabı
YUVAM Katılma Hesabı, yurt dışındaki yerleşik kişiler ile bu kişilerin yurt dışındaki şirketlerinin EUR / USD / GBP cinsinden tasarruflarını Türk Lirası olarak değerlendirmeleri için sunulan katılma hesabıdır.
FATSİ Hesap
FATSİ Hesap, yurtiçi yerleşik gerçek ve tüzel müşterilerimizin, bankamızdaki altın hesaplarına yatırdıkları fiziki altınlarının Türk lirası cinsinden mevduat ve katılma hesaplarına dönüştürülmesine ve ek getiri alabilmelerine imkân tanıyan TCMB hesap türüdür.
Katılma Hesabı Açmak İçin Gerekli Şartlar Nelerdir?
Katılma hesabı açmak için hesap açmak istediğiniz bankanın müşterisi olmanız ve hesap özelinde gerekli olan minimum tutarı yatırmanız yeterlidir. Bazen açmak istediğiniz katılma hesabı türüne göre katılma hesabı ile birlikte yatırım hesabı ya da farklı hesap türleri de açmanız gerekebilir.
Kimler Katılma Hesabı Açabilir?
18 yaşını doldurmuş olan ve birikimlerini katılım bankacılığı prensiplerine uygun olarak değerlendirmek isteyen tüm bireysel ve ticari bankacılık müşterileri katılma hesabı açabilir.
Katılma Hesabı Açmak İçin Gerekli Belgeler Nelerdir?
Katılma hesabı açmak için öncelikle tercih ettiğiniz bankanın müşterisi olmanız gerekir. Bireysel müşteriler için müşteri olma adımında istenen evraklar genellikle aşağıdaki gibidir:
- Nüfus cüzdanı
- Açık adres ve iletişim bilgileri
- Sabit telefon ya da cep telefonu numarası
Şubeden ya da
Görüntülü Görüşme ile banka müşterisi olduktan sonra hesabınızı rahatlıkla açabilirsiniz.
Katılma Hesaplarına Uygulanan Stopaj Oranları Nasıldır?
Katılma hesaplarından elde edilen brüt kâr payı getirisi üzerinden stopaj adı verilen gelir vergisi kesilir. Stopaj oranları hesabın vadesine ve cinsine göre değişkenlik gösterir. TL cinsi hesaplarda vade süresi uzadıkça stopaj oranı düşer. Stopaj oranları zaman içinde değişebilir. Güncel stopaj oranları ile ilgili bilgileri, katılma hesabınızı açmadan önce bankanızdan öğrenebilirsiniz.
Katılma Hesabı Kâr Ettirir mi?
Katılım bankaları, katılma hesapları ve diğer faizsiz finansal araçlarla topladıkları fonları; üretim, ticaret ve bir yatırımın finanse edilmesi gibi meşru ekonomik faaliyetlerde kullanarak kâr ederler. Elde edilen kârın büyük bölümü ise mal alım-satımı şeklinde gerçekleştirilen finansmanlardan sağlanır. Bir malın satış bedeli hiçbir zaman alış bedelinden daha düşük olamaz. Bu durum ticaretin doğasına aykırıdır. Katılma hesaplarında toplanan fonların tamamen zarar etmesi için bankanın sattığı malların bedelini tahsil edememiş olması gerekir. Çok büyük, toplumu derinden etkileyen ekonomik krizler haricinde böyle bir durumun yaşanması söz konusu değildir. Ödenmeyen taksitlerden doğan zarar oldukça küçük bir yüzdeyi oluşturur ve elde edilen kârda ufak bir kayıp oluşturabilir. Bu nedenle katılma hesapları genellikle vade sonunda önceden belirlenmiş oranda kâr payı dağıtımı yapar.
Katılma Hesabı Birleştirme İşlemi Nasıl Yapılır?
Hesap birleştirme işlemi farklı bankalardaki katılma hesaplarınızı tek bir noktadan takip etmenizi sağlayan oldukça verimli ve pratik bir uygulamadır. Hesap birleştirme işleminizi var olan katılma hesabınız üzerinden ya da yeni bir katılma hesabı açarak yapabilirsiniz.
Katılma Hesabı Açmak Güvenli mi?
Katılma hesabı açmak güvenli bir yatırım aracıdır. Gerçek ve tüzel kişiler için özel cari hesaplar ve katılma hesapları toplamının 650.000 TL’ye kadar olan kısmı TMSF (Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu) güvencesi altındadır. Bu sigorta, bankanın iflası veya tasfiyesi durumunda hesap sahiplerinin katılım fonlarının belirlenen tutara kadar korunmasını sağlar.
Katılma Hesabında Nasıl Birikim Yapılır?
Birikimlerinizi katılma hesaplarında değerlendirmek ve getiri elde etmek için öncelikle katılma hesabı açmak istediğiniz finans kurumunu ve beklentileriniz için en uygun katılma hesabı türünü seçmeniz gerekir. Katılım bankalarının sundukları katılma hesapları farklı özelliklere sahip olabilir, bu nedenle karar vermeden önce bankanızın politikalarını ve hesap koşullarını detaylı bir şekilde incelemeniz önemlidir.
Katılma hesabınızı belirledikten sonra hesabın gerektirdiği minimum tutarı yatırarak hesap açılışınızı yapabilirsiniz. Elde edeceğiniz getiri hesabınıza yatırdığınız tutar ile doğru orantılı olacaktır.
Katılma hesapları, katılım bankalarının kâr-zarar ortaklığı prensibine dayanır. Banka, müşterinin yatırdığı fonları kullanarak mal ve hizmet satışı, ticaret, ortaklık gibi gerçek bir değere dayanan yatırımlar yapar. Bu yatırımlardan elde edilen kâr vade sonunda belirli bir oranda kâr payı olarak geri ödenir. Dolayısıyla birikimleriniz zaman içinde bankanın kârından pay alma şeklinde artar. Bazı durumlarda, hesabınıza belli aralıklarla katkıda bulunabilir ve elde edeceğiniz getiriyi artırabilirsiniz.
Burada yer alan yatırım bilgi, yorum ve tavsiyeleri yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırım danışmanlığı hizmeti, yetkili kuruluşlar tarafından kişilerin risk ve getiri tercihleri dikkate alınarak kişiye özel sunulmaktadır. Burada yer alan yorum ve tavsiyeler ise genel niteliktedir. Bu tavsiyeler mali durumunuz ile risk ve getiri tercihlerinize uygun olmayabilir. Bu nedenle, sadece burada yer alan bilgilere dayanılarak yatırım kararı verilmesi beklentilerinize uygun sonuçlar doğurmayabilir. İşbu blog sayfası aracılığı ile sunulan tavsiyelere dayanarak alınan/alınacak yatırım kararlarının ve yapılan/yapılacak alım satım vb. işlemlerinden ve bu işlemlerin olası neticelerinden Türkiye Finans Katılım Bankası AŞ herhangi bir surette sorumlu değildir.