Standby Akreditif Nedir?
Standby akreditif, şekil itibariyle bir akreditif olmakla birlikte, kullanım amacı açısından harici garantilere benzer. Bu sebeple teminat akreditifi olarak da adlandırılır. Genellikle harici garantilerden farklı kurallara tabidirler. Çok tercih edilmemekle birlikte, aynı ticari akreditiflerde olduğu gibi UCP 600’e tabi olarak da düzenlenebilirler.
Standby Akreditif ve Ticari Akreditif Arasındaki Farklar Nelerdir?
Standby akreditif ve ticari akreditif birbirinden farkı iki uygulamadır. Aralarındaki farklar aşağıdaki gibidir:
- Ticari akreditif ithalat-ihracat işlemlerinde birincil ödeme aracı olarak kullanılır. Standby akreditif ise ikincil ödeme aracıdır.
- Ticari akreditifte ihracatçı sattığı malın bedelini almak için her seferinde akreditifte belirtilen vesaiki eksiksiz ibraz ederek bankadan ödemeyi alır. Standby akreditifte ise ticari işlem ve ödemesi başka yöntemlerle gerçekleşir. Ancak tarafların arasındaki anlaşmaya uygun olarak alıcı ödemeyi yapmazsa, satıcı standby akreditif tahtında ödemeyi bankadan talep eder.
- Standby akreditif, aynı harici garantilerde olduğu gibi mal alım satımı dışında, farklı taahhütleri de banka güvencesi altına alabilir.
- Ticari akreditifler, belirli bir ürünün uluslararası ticarette el değiştirmesi üzerine kurulmuş ve belirli kurallar çerçevesinde işleyen bir yapıya sahiptir. Bu kurallar Uluslararası Akreditif Uygulama Kuralları (UCP 600) altında toplanmıştır.
- Standby akreditifler, söz konusu sözleşme kapsamındaki işin yapılamaması durumunda ödeme yapılacak şekilde düzenlenir ve Uluslararası Teminat Akreditifi Uygulamaları (ISP 98) altında uygulanabilir.
- Standby akreditiflere aynı ticari akreditiflerde olduğu gibi teyit eklenebilir.
Standby Akreditif Türleri Nelerdir?
Harici garantilerle birebir aynı amaca hizmet edecek şekilde standby akreditif düzenlenebilir.
Teyitsiz standby akreditifler yapıları itibariyle direkt harici garantilere benzerken (yani sadece harici garantiyi veren bankanın ödeme garantisini sağlarken), teyitli standby akreditifler amir bankanın yanı sıra teyit bankasının da taahhüdünü içerdiğinden kontrgaranti karşılığı veren teminat mektuplarına benzerlik gösterir.
Standby Akreditifin Avantaj ve Dezavantajları Nelerdir?
Harici garantilerin sağladığı bütün avantajları standby akreditifler de sağlarlar. Ama aşağıdaki farkları bulunur, bunların bir kısmı avantajken, bir kısmı dezavataj olarak değerlendirilebilir:
- Teyitli standby akreditif, teyit bankası tarafından aynen teyit eklenerek ihbar edilebilir. Kontrgaranti karşılığı verilen teminat mektuplarında olduğu gibi ayrıca ikinci bir mektubun düzenlenmesi gerekmez.
- Ülkemiz kanunları gereği alınan bir kontrgarantide verilecek olan yerel mektubun İngilizce verilmesi durumunda, bunun birebir Türkçesinin hazırlanarak düzenlenmesi gerekir. Bu da tercüme farklılıkları konusunda sorun yaratabilir. Ancak İngilizce gelen bir standby akreditife bir Türk bankası teyidini ekleyerek aynı şekilde ihbar edebilir.
- Özellikle kamu kuruluşları, kendi ülkelerindeki bir bankanın düzenleyeceği teminat mektuplarını kabul ederken standby akreditif kabul etmeyebilirler. Bu durumda harici garanti ya da kontrgaranti karşılığı teminat mektubu düzenlenmesi zorunlu olabilir.
- ABD’de kanunları gereği teminat mektubu kullanılmaz, sadece standby akreditifler kullanılabilir.